Gulden Vlies II

[Mariastraat, Onze-Lieve-Vrouwekerk]

De Orde van het Gulden Vlies was erkend door de paus en was in feite een semi-religieuze gemeenschap. De leden vergaderden in kerken en hadden een gereserveerde plaats in het koor. Boven de koorbanken hingen hun wapenschilden, zoals hierboven in de Onze-Lieve-Vrouwekerk.

(foto Wikipedia/Paul Hermans)

De ketting van het Gulden Vlies bestaat uit schakels die opgebouwd zijn uit vuurijzer- of vuurslagmotieven.  De vuurslag was het symbool van de Bourgondische hertogen. En toeval of niet, op Oude Burg (een van de oudste woonkernen van Brugge) bevindt zich huis 'De Vuerslagh' dat hetzelfde motief boven de deur heeft staan.

[Oude Burg 8]

Gulden Vlies

[Dijver 17, huis van de Heren van Gruuthuse]

De Orde van het Gulden Vlies werd in 1430 in Brugge opgericht door Filips de Goede, hertog van Bourgondië. Bedoeling van de hertog was om de edellieden uit 'zijn' landen aan zich en zijn dynastie te binden. Lid worden van zo'n ridderorde was immers niet vrijblijvend, het was een echte verplichting. Maar dat zullen die edelen wel niet erg gevonden hebben, integendeel. Ze werden gráág lid van die exclusieve eliteclub.

[Jan Van Eyckplein 1, De Grote Tol]

Wie lid was liet dat dan ook duidelijk merken door het ordeteken, een ketting waaraan een kleine ramsvacht met kop en poten hing, rond zijn wapenschild aan te brengen. In Brugge waren dat o.a. Lodewijk van Gruuthuse, telg van de aanzienlijke Brugse familie Gruuthuse en Peter van Luxemburg, graaf van Saint-Pol.

[Peperstraat 3, Jeruzalemkerk]

Een derde Brugse ridder van de Orde zou volgens sommige bronnen Anselmus Adornes geweest zijn, zoon van de rijke koopmansfamilie Adornes, die in Brugge de Jeruzalemkerk liet bouwen. Zou inderdaad, want ik vind de naam Adornes op geen enkele lijst met ridders van het Gulden Vlies terug. 

In  de mysterieuze Jeruzalemkerk is op verschillende plaatsen wel een ordeketting te zien, maar dan wel die van de Orde van de Schotse Eenhoorn. En van die club was Adornes wél lid. Waarom verbinden sommigen dan de naam Adornes aan het Gulden Vlies? Wie het weet, mag het zeggen.

Drakendoders

[Vlamingstraat 33, voormalige Saaihalle]

Het beeld van de draak zoals we dat nu kennen, met hagedissenkop, vier roofdierachtige klauwen en vleermuisvleugels, dateert uit de late middeleeuwen. Enkele eeuwen daarvoor had de draak nog geen vleugels en slechts twee poten. En nóg daarvoor helemaal geen poten want toen was de draak nog gewoon een slang. 

Hoe het beest er ook uit zag, het is in het westen altijd het symbool geweest van het duivelse kwaad. Gelukkig waren er altijd wel onversaagde drakendoders zoals  St. Michiel en zijn latere collega St.  Joris om het duivelsgebroed de kop in te drukken.

[Genthof 29]

[Corduanierstraat 9]

[Markt 3, Provinciaal Hof]

Bol van Quetelet

[Markt 15]

Voor wie zich ooit heeft afgevraagd wat die vergulde bol op dat gebouw op de Markt daar staat te doen: dat gebouw is het huis Boechoute en de bol  is een zogenaamde 'bol van Quetelet'. In de pionierstijd van de spoorwegen werden dergelijke bollen gebruikt om de uurwerken in alle steden gelijk te stellen. Daarvóór gebruikte men zonnewijzers maar die waren niet nauwkeurig genoeg. De bol duidt samen met de rij grote koperen nagels op de grond de meridiaan of middaglijn van de stad aan. Eens het middaguur was bepaald, stelde men de klok van de Halletoren daarop in. Een prima systeem... zolang er geen wolken zijn die roet in het eten gooien.

De windwijzer aan de gevel dateert uit 1676 en staat in verbinding met de windvaan op het dak.

Waterhalle

Het moet een indrukwekkend gebouw geweest zijn, die Waterhalle. Meer dan 500 jaar heeft het de oostkant van de Markt gedomineerd. De Waterhalle werd in de 13e eeuw over de Kraanrei heen gebouwd (die eind 18e eeuw overwelfd werd) en was in feite een overdekte haven. Kleine schepen die van Damme kwamen, konden  hier binnenvaren en aanleggen. De bovenste verdiepingen werden gebruikt als stapelruimte. Op het eind van de 18e eeuw had het gebouw zijn functie verloren en daar het ook in staat van verval verkeerde, werd besloten om het af te breken.

[de Waterhalle (links) op een schilderij uit de 17e eeuw]

Bij graafwerken in 1910 werden twee zuilen gevonden die ooit nog het monumentale dak van de Waterhalle ondersteund hebben. Het is het enige wat rest van het imposante gebouw.

[Dijver 16, Arentshof]

Gouden hand

[Gouden-Handbrug]

Hoeveel bruggen er precies zijn in Brugge weet ik niet maar het zijn er in elk geval véél. Dit hier is de Gouden-Handbrug. Ze situeert zich op de plaats waar de Gouden-Handrei uitmondt in de Langerei. Tot 1371 was dit een houten brug waarna de Brugse meester-metselaar Jan Slabbaerd ze ombouwde tot een natuurstenen brug.

Aan de linkerkant van de brug vind je dit eigenaardige torentje.

Aan de andere kant is deze steen te zien waarop een hand staat die een paling uit het water haalt. Volgens een legende zou iemand met een gouden hand hier ooit een 'heilige' paling uit het water gevist hebben. Sindsdien zou deze vissoort nooit meer in Brugge waargenomen zijn. Jammer, maar ondertussen was de brug toch maar mooi aan een naam geraakt.

Bierkoning

[Philipstockstraat 19]

Bierbrasserie Cambrinus dankt zijn naam aan de legendarische koning, van wie beweerd wordt dat hij de uitvinder van het bier is. Op de hoek van het etablissement is dit nisbeeldje te zien van de trotse uitvinder. Het is er altijd druk, ze hebben honderden soorten bier en je hoort er vooral Engels spreken.

Er is een hoop te zien aan de gevel, waaronder een paar reliëfs die de vier jaargetijden voorstellen. Boven een gevelsteen waarop 'Dit is den vliegenden duivel' staat, kan je dit gevleugeld creatuur bewonderen. Geen idee wat die duivel hier uitspookt, behalve misschien reclame maken voor Duvel of Lucifer, twee soorten bier die je hier ongetwijfeld kan nuttigen.

Koudenbroek

We gaan naar de Cordoeaniersstraat (op de kaart van Marcus Gerards 'Corte Vijnstraat' genaamd) alwaar zich twee gevelstenen bevinden die een huisnaam illustreren. Huisnummering werd door de Fransen ingevoerd in het begin van de 19e eeuw, daarvoor werden huizen vaak aangeduid met een uithangbord of gevelsteen.

Dit hier is vrij duidelijk, er staat: 'Dit es in den stuer, 1518'.

[Cordoeaniersstraat 5]

De gevelsteen hiernaast, ook uit 1518, is iets cryptischer. Er staan twee vrouwen op die een broek vasthouden (''k houd den broek'). De huisnaam was dan ook... Koudenbroek.

[Cordoeaniersstraat 13]

Visverkopers

[Markt 33]

Nog even terug naar de Markt en de visverkopers. Zij vergaderden in wat nu restaurant 'De Gouden Meermin' is maar hun ambachtshuis bevond zich ernaast, op nr. 33. Tegen de muur prijkt deze gevelsteen uit 1621.

Vlag

Gezien in de Twijnstraat, deze opvallende uiting van vaderlandsliefde. Vlaggenvertoon is normaal gezien niet aan mij besteed, maar dit vond ik op een of andere manier toch sympathiek. Het hartje, waarschijnlijk.

[Twijnstraat]

Vismarkt

Hierboven de Vismarkt anno 2010. Tot 1745 werd er op dit plein koren verkocht, de vismarkt vond toen nog plaats op de Markt... al werd er op de huidige Vismarkt drie eeuwen daarvoor óók al vis verkocht. Ja, 't is nogal ingewikkeld.
"De Visch-markt werd in voormalige tyden op de Groote Markt gehouden, de vischstallen stonden regt voor het ambachtshuis. Ten jare 1477, werden dezelve naer de Braembergplaets overgebragt, maer naer er 8 maenden gestaen te hebben, werden zy, op den 30 september, weder ter Markt geplaetst, alwaer zy tot het einde der 18de eeuw zyn blyven staen."

Het vergaderingshuis van de vrye vischverkoopers bevond zich op de Markt, waar heden ten dage nog altijd deze meermin op de topgevel prijkt.

[Markt 31]

De overdekking met de zuilen kwam er in 1821. Tegenwoordig wordt er nog vis verkocht, maar je vindt er ook schilderijen en allerlei snuisterijen.

Hieronder een schilderij uit 1750 toen de vis nog in open lucht verkocht werd. Aan de overkant van het plein is de Blinde-Ezelbrug te zien, waar ik het eerder al over had.
(klik op de afbeelding voor een vergroting)